Arganovo ulje

Biljka argan (Argania Spinosa) je endemska vrsta koja se može pronaći samo u jugozapadnom delu Maroka (1, 2). Bogata je saponinima (1, 3), proteinima (4), flavonoidima (5), etarskim uljima (6-9) koja pronalaze svoju ulogu u kozmetičkim proizvodima.

Najviše se koristi arganovo ulje dobijeno od jezgra ploda koje raste na drveću argana. Ono je od izuzetnog značaja za ishranu i medicinu. Ima povoljno delovanje na jetru, sprečava dijabetes, deluje antiinflamatorno pa je zbog toga zastupljeno u mnogim dijetama (10). Arganovo ulje je najskuplje ulje na tržištu, a u isto vreme to je i jedan od najpopularnih kozmetičkih sastojaka. Veoma često je sastojak brojnih kozmetičkih proizvoda poput šampona, sapuna i regeneratora. Kao kozmetički sastojak arganovo ulje revitalizuje kožu, sprečava pojavu akni, hidrira kožu, čini kosu sjajnijom, itd (1).

Po hemijskom sastavu, čak 99% arganovog ulja čine gliceridi. Od toga 95% su trigliceridi na bazi oleinske i linolne kiseline kao i dve omega-6 masne kiseline. U manjem procentu nalaze se i dve zasićene masne kiseline: stearinska i palmitinska (11). Pored masnih komponenti u arganovom ulju u malom procentu zastupljeni su i polifenoli, skvalen, karotenoidi, steroli, α-, β-, γ- i δ-tokoferoli kao i neorganski elementi poput gvožđa, bakra, magnezijuma i olova (12-14). Korisna i lekovita svojstva arganovog ulja povezana su sa specifičnim polifenolima, skvalenom i tokoferolom.

Jestivo arganovo ulje dobija se od pečenih jezgara, dok se kozmetičko dobija od nepečenih jezgara argana (1). Tradicionalno, arganovo ulje dobija se ekstrakcijom uz dodatak vrele vode i već vekovima ga pripremaju marokanske žene. Iako je ovako dobijeno ulje jedinstveno, ono je nižeg kvaliteta i kraćeg roka upotrebe (2, 15, 16). Jedna osoba za 2 do 2.5 l ulja koje se dobija od 100 kg suvog ploda treba da uloži 58 sati rada. Arganovo ulje dobijeno postupkom hladnog ceđenja (uz pomoć presa, bez dodatka vode) ili industrijski je boljeg kvaliteta i ima duži rok upotrebe. Postupkom hladnog ceđenja, jedna osoba za 4 do 6 l ulja dobijenog od 100 kg suvog ploda treba da uloži 13 sati rada (1). Industrijski kozmetičko arganovo ulje se priprema postupkom ekstrakcije zgnječenog jezgra argana sa rastvaračem (13). Ovako dobijeno ulje koristi se u kremama, šamponima i losionima za telo. Konzervansi se često dodaju kako bi nadomestili prirodne agense izgubljene tokom ekstrakcije ili destilacije (tokoferoli, polifenoli) (1). Kozmetičko arganovo ulje se može direktno primeniti na kožu ili se koristi kao losion za kosu.

Arganovo ulje se koristi u ishrani kao i za negu kože vekovima, i nisu zabeleženi nikakvi toksični efekti.

Tradicionalno, kozmetičko arganovo ulje koristilo se za lečenje svih vrsta bubuljica na koži, kao i ožiljaka od mladalačkih akni i boginja. Takođe se preporučuje za smanjenje suvoće kože i kose i usporavanje pojave bora (1, 13). Ovo ulje se takođe koristi za lečenje psorijaze, ekcema, bolova u zglobovima, upale kože i šuge, za zarastanje opekotina i rana, za lečenje lomljivih noktiju i za sprečavanje gubitka kose (11, 17).

Arganovo ulje se najčešće i najviše koristi za hidrataciju kože. Ovaj efekat se postiže zahvaljujući linolnoj kiselini koja uspostavlja barijernu funkciju kože tako što ulazi u sastav ceramida (specifičnih lipida) u međućelijskom prostoru epidermisa, a oni utiču na organizaciju lipida u površinskom sloju kože stratum corneum-u, a tako i na sposobnost zadržavanja vode (18, 19). Arganovo ulje pospešuje elastičnost kože, a za to su najviše zaslužni antioksidansi i to vitamin E i ferulinska kiselina koji podstiču ćelije fibroblaste da proizvode više kolagena i elastičnih vlakana (20). Očuvanje barijerne funkcije, uticaj na sintezu kolagena i elastičnih vlakana i bogatstvo antioksidansima čine arganovo ulje pogodnim za redukovanje znakova i simptoma strija i ožiljaka (21).

Potvrđeno je da arganovo ulje utiče i na melanogenezu i doprinosi održanju ujednačenog tena. Zahvaljujući tokoferolu i drugim antioksidansima, arganovo ulje ispoljava efekat izbeljivanja tako što smanjuje hiperpigmentacije nastale usled izlaganja UV zracima (17).

Arganovo ulje ima umirujući i anti-sebum efekat, tačnije reguliše količinu sebuma na koži, pa tako štiti kožu od nastanka akni, čineći je glatkom i ujednačenom (1).

Arganovo ulje spada u lagana ulja, koja se brzo i lako apsorbuju, pri čemu ne dovodi do stvaranja komedona, pa je idealno za negu kože lica i ima posebno mesto u anti-ageing kolekcijama.

Literatura:

Monfalouti HE et al. Therapeutic potential of argan oil: a review. J Pharm Pharmacol. 2010 Dec;62(12):1669-75.
Charrouf Z, Guillaume D. The rebirth of the argan tree or how togive a future to Amazigh women. In: Harpelle RL, Muirhead B,eds. Long-Term Solutions for a Short-Term World: Canada andResearch Development. Waterloo: WLU Press, 2010, ISBN 13:978-1-55458-223-5.
Charrouf Z et al. Triterpenoid saponins from Argania spinosa.Phytochemistry 1992; 31: 2079–2086.
Pauly G et al. Cosmetic and/or dermopharmaceutical prepara-tions containing native proteins from the plant Arganaia spinosa.Patent US 2004/42996 A1, 2004.
Pauly G et al. Cosmetic and/or dermopharmaceutical prepara-tions containing leaf extract of the plant Argania spinosa. PatentUS 7,105,184 B2, 2006.
De Menezes IAC et al. Cardiovasular effects induced by Cym-bopogon winterianus essential oil in rats: involvement ofcalcium channels and vagal pathway. J Pharm Pharmacol 2010;62: 215–221.
Koch C et al. Efﬁcacy of anise oil, dwarf-pine oil and chamo-mille oil against thymidine-kinase-positive and thymidine-kinase-negative herpesviruses. J Pharm Pharmacol 2008; 60:1545–1550.
Sousa OV et al. Antinociceptive and anti-inﬂammatory effects ofthe essential oil from Eremanthus erythropappus leaves. JPharm Pharmacol 2008; 60: 771–777.
Harhar H et al. Composition of the essential oil of Arganiaspinosa (Sapotaceae) fruit pulp. Nat Prod Commun 2010; 5:935–936.
Charrouf Z, Guillaume D. Should the amazigh diet (regular andmoderate argan-oil consumption) have a beneﬁcial impact onhuman health? Crit Rev Food Sci Nutr 2010; 50: 473–477.
Charrouf Z, Guillaume D. Ethnoeconomical, ethnomedical andphytochemical study of Argania spinosa (L.) Skeels. J Ethno-pharmacol 1999; 67: 7–14.
Khallouki F et al. Consumption of argan oil (Morocco) with itsunique proﬁle of fatty acids, tocopherols, squalene, sterols andphenolic compounds should confer valuable cancer chemopre-ventive effects. Eur J Cancer Prev 2003; 12: 67–75.
Charrouf Z, Guillaume D. Argan oil: occurrence, compositionand impact on human health. Eur J Lipid Sci 2008; 110: 632–636.33.
Marﬁl R et al. Metal content and physicochemical parametersused as quality criteria in virgin argan oil: inﬂuence of the extrac-tion method. J Agric Food Chem 2008; 56: 7279–7284.
Charrouf Z et al. [The argan tree, an asset for Morocco]. Biofutur 2002; 220: 54–57.
Charrouf Z et al. Enhancing the value of argan oil is the bestmean to sustain the argan grove economy and biodiversity, so far.Oléag Corps Gras Lipides 2008; 15: 269–271.
Villareal MO et al. Activation of MITF by Argan Oil Leads to the Inhibition of the Tyrosinase and Dopachrome Tautomerase Expressions in B16 Murine Melanoma Cells. Evid Based Complement Alternat Med. 2013; 2013: 340107.
Boucetta KQ et al. Does Argan oil have a moisturizing effect on the skin of postmenopausal women?. Skin Res Technol. 2013; 19: 356-357.
Boucetta KQ et al.. Skin hydration in postmenopausal women: Argan oil benefit with oral and/or topical use. Prz. Menopauzalny. 2014; 13: 280–288.
Boucetta KQ, et al. The effect of dietary and/or cosmetic argan oil on postmenopausal skin elasticity. Clin Interv Aging. 2015; 10: 339-349.
Bogdan C, Moldovan ML, Man IM, Crișan M. Preliminary study on the development of an antistretch marks water-in-oil cream: ultrasound assessment, texture analysis, and sensory analysis. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2016; 9: 249-255.